Wat kun je doen in en om San Cristóbal de las Casas?

This post is also available in:

Laatste update: 17 maart 2023

San Cristóbal de las Casas (San Cris voor intimi) is een geliefde plek onder reizigers. Ik wijt dat aan de prettige mix van moderne faciliteiten, traditionele gebruiken en vriendelijke prijzen. Tel daar veel activiteiten bij op en voor je het weet, ben je een paar dagen verder.

Een ander stukje Mexico

San Cristóbal de las Casas is een koloniale stad in de regio Chiapas. Na een paar weken vooral aan de kust te hebben vertoefd, is dit een compleet ander stuk Mexico voor mij. De stoepen zijn smal en de straten met keien lopen steil omhoog en naar beneden. Ook lijkt het verkeer compleet ongeorganiseerd. “Hoe weet je welke auto voorrang heeft?”, vraag ik iemand. “Degene wiens weg naar beneden loopt, je weet maar nooit of z’n remmen het doen,” is het antwoord. Omdat de stad op zo’n 2100 meter hoogte ligt, koelt het ’s avonds flink af. Voor het eerst in zes weken lig ik daarom onder dikke dekens tijdens mijn rondreis in Mexico en Belize. En jeetje, dat is eigenlijk best lekker. Ik slaap als een roos.

San Cristóbal’s sfeer

San Cristóbal is een plek waar veel reizigers blijven hangen. Ten eerste omdat er veel te doen is in de stad, ten tweede omdat het een handige uitvalsbasis voor veel uitjes is en tot slot omdat het zo vriendelijk geprijsd is. Op straat en in de hostels kom ik dan ook veel mensen tegen die wat geld proberen te verdienen door falafels, zelfgemaakte Snickers of zelfgemaakte sieraden te verkopen. Veel mensen doen ook een poosje vrijwilligerswerk in een hostel om zo op de kosten van het verblijf te besparen.

Veel weef- en borduurwerk wordt gemaakt in de regio Chiapas, één van de armste regio’s van Mexico. San Cristóbal is daarom ook een goede plek om traditionele kleding te kopen, of gewoon een kussensloop. Daarnaast zijn er veel musea (over textiel, over amber, over jade et cetera) en onwijs veel cafés en restaurants. Het is een vrij grote, maar beloopbare stad, dus je kunt uren door de straten dwalen of van het uitzicht over de stad vanaf Cerro de San Cristóbal en Cerro de Guadalupe genieten. Ik breng daarom met gemak een paar dagen in de stad door.

Free Walking Tour in San Cristóbal de las Casas

Ik ben altijd fan van Free Walking Tours, omdat ik zo in korte tijd de stad en de highlights leer kennen. Daarnaast is het handig voor mijn oriëntatie. De wandeltour is gratis, maar er wordt wel fooi verwacht. In San Cristóbal is er ook eentje. Gids Carlos geniet duidelijk van de tour (vooral als hij ons taco’s met hersenen, uiers, ogen en meer laat proberen). De focus van de tour ligt op eten. Ik proef verschillende typisch Mexicaanse snacks en drankjes op de Mercado de los Dulces, bezoek culturele plekken, kerken en barretjes. Je kunt jouw Free Walking Tour regelen bij Freetours.com of GuruWalk.

Paardrijden naar San Juan Chamula

Voor $200 pesos (prijs 2018) doe ik een paardrijtocht naar San Juan Chamula, zo’n 10 kilometer verderop. Vrijwel iedere tourbureau in San Cristóbal verzorgt deze rit. Ik tref helaas een paar verschrikkelijk ongeïnspireerde gidsen. Er kan geen hallo, glimlach of praatje vanaf. We worden allemaal ons paard opgejaagd en vervolgens duwen ze de paarden zo dicht mogelijk op elkaar en leggen de route zo snel mogelijk af, zonder enige uitleg over de rit, de omgeving of de tussenstops.

Aan het eind van de rit staan ze echter wel te schooien om fooi. Sorry, dan ben je bij mij aan het verkeerde adres. Gelukkig is de omgeving wel heel mooi en onze eindbestemming is een kerk zoals ik nog nooit een kerk heb meegemaakt.

Er is markt als ik in San Juan Chamula ben. Dat betekent een drukte van jewelste, vooral lokale mensen trouwens. Het is een mierenhoop van mensen en pas op het plein voor het witgekleurde kerkje heb ik weer wat ruimte om me heen. Ik zie nu eigenlijk pas hoe de mensen gekleed zijn: de mannen dragen een tuniek van witte wol, de vrouwen witte of blauwe blouses en donkere, wollen rokken. De kerk heet Templo de San Juan. Het is een bijzondere kerk, omdat hier katholicisme met maya-rituelen wordt gemixt. Als toerist mag ik links van de kerk een kaartje van $20 pesos kopen. “Geen foto’s!” wordt me nog nageschreeuwd. Maar foto’s maken is ook wel het laatste waar ik aan denk als ik binnenkom.

Mijn ogen moeten even wennen aan het gebrek aan licht en aan de rook. Duizenden kaarsjes flikkeren in de kerk. De vloer is bezaaid met pijnboomnaalden. Er brandt wierook van copal, een boomhars. De mensen geloven dat deze geur overleden zielen helpt hun weg naar huis te vinden. Overal zitten mensen geknield op de vloer om de lange kaarsen nauwkeurig neer te zetten. Meestal is het een oudere vrouw in het groepje die het ritueel lijkt te leiden. Zij zingt, steekt de kaarsen aan, spettert met water, drinkt frisdrank (boeren laten is namelijk gewenst: boeren verdrijven de kwade geesten) en draait een kip de nek om. Als ze onvoldoende kracht heeft, helpt één van de jongens van de groep. Ze laten rustig het bloed op de grond druppelen en vervolgen hun ritueel.

Er worden flink wat kippen geofferd op zo’n dag. Volgens het geloof moeten de kippen erna begraven worden, maar volgens Carlos (van de Free Walking Tour) eten de meeste mensen ze gewoon op. Ze hebben het geld niet om een kip te verspillen. Ik vind het intrigerend, maar voel me ook een indringer. Het is wat ongemakkelijk om zo tussen iets wat voor anderen zo heilig is door te lopen en mensen aan te staren. Ze zijn niet anders gewend en lijken me niet eens te zien, maar toch…

Arcotete vanuit San Cristóbal de las Casas

De knotsgekke en extreem vriendelijke Carlos van de Free Walking Tour organiseert ook privétours als ‘ie er zin in heeft. Hij heeft de grootste verhalen over het leven, vrouwen en drank, maar de kleinste auto die er maar is voor een tour. Met vijf man in een oude Kever met een schaal lasagna op schoot gaan we naar Arcotete. Dit is een recreatiegebied waar mensen komen picknicken en van de natuur genieten. Rotsen, grotten, water en een zipline als je wilt.

We bezoeken de Grutas Del Mamut waar Carlos ons door steeds smallere tunnels leidt. Dat hoeft trouwens niet per se, want de grot heeft ook prima wandelroutes, maar Carlos houdt wel van een avontuurtje. Eén van de rotsformaties lijkt op een mammoet, vandaar de naam. Buiten de grot eten we de lasagne die Carlos heeft gemaakt en chillen we nog even aan de rivier. Dit is zonder meer de meest bizarre tour die ik ooit heb gedaan, maar wat heb ik gelachen met deze gekke Mexicaan. Online zijn zijn tours niet te vinden, dus misschien loop je ‘m in San Cristóbal tegen het lijf of kun je zelf Arcotete en de Grutas Del Mamut bezoeken.

Film kijken bij Kinoki

Kinoki is een cultureel café met verschillende filmzalen. Er zijn kleine zaaltjes die je privé kunt huren en er zijn filmavonden. De meeste films zijn Engels ondertiteld, maar het is wel slim om dat even te checken. Ik bezoek een film over de Zapatista-beweging. San Cristóbal is namelijk een Zapatista hotspot, maar ik weet er echt extreem weinig van.

De beweging is van oorsprong (1994) een antiglobalisatiebeweging die zich vooral inzet voor de bescherming en autonomie van inheemse volkeren in de regio Chiapas. In principe voeren ze een geweldloze strijd via de media. In de film zie ik dat dit niet altijd zo is geweest. Hoewel de problematiek en de Zapatista-beweging niet met één film te vatten is, vind ik dit wel een aanrader om wat meer over Mexico te leren. Een kaartje koop je net voor aanvang van de film.

Google Maps locatie

Cañon de Sumidero en Chiapa de Corzo

Eén van de meeste geboekte tours in San Cristóbal is die naar de Cañon de Sumidero en Chiapa de Corzo. Chiapa de Corzo hebben ze er volgens mij aan vastgeplakt om de tour wat langer te laten duren. Ik heb krap 45 minuten de tijd in het dorp, dus dat betekent een snel rondje om het plein en een sapje op de markt en dan de bus weer in. Daarom vind ik het niet zo de moeite waard.

Daarentegen is de Cañon de Sumidero wel indrukwekkend. Ik vaar langs bergen van maar liefst een kilometer hoog. Ik krijg bijna pijn in mijn nek van het omhoog kijken. Hoewel het een zeer toeristisch boottochtje is, is het uitzicht het waard. Daarnaast worden we ook getrakteerd op aapjes en krokodillen. Prima uitstapje dus. Als je ook bovenop de bergen wilt staan, betaal je iets meer en wordt het een dagtour in plaats van een halve dag.

Bekijk hier de touropties.

Hotel en hostel in San Cristóbal

Ik slaap in een hotel en een hostel in San Cristóbal. De eerste is Casa Azabache. Daar blijf ik maar één nachtje. Destijds was Casa Azabache nog een kleinschalig hostel, inmiddels heeft het alleen privékamers. Een goede keuze, want ik koos bewust voor een kleinschalig hostel met goede reviews over hoe sociaal het was, maar als ik er ben blijken er in de slaapzaal alleen vrijwilligers van het hostel te zijn. Omdat ik reizigers wil ontmoeten, is dit voor mij een teleurstelling.

Ben je met z’n tweetjes, dan is dit wel een aanrader. De privékamers zien er namelijk erg schoon en mooi uit. De gemeenschappelijke keuken is ook modern, dus je kan hier prima een avondje zelf koken.

Waarschuwing! Warm water is schaars in San Cristóbal. Bereid je dus voor op een koude douche, dan kan het alleen maar meevallen.

De andere nachten slaap ik in Puerta Vieja Hostel. Dit is een enorm groot hostel met hele grote slaapzalen. Eén nacht lig ik zelfs met 18 man op een kamer. Het is een beetje afhankelijk van welke kamer je krijgt toebedeeld of het comfortabel is. Sommige zijn lucht- en lichtdicht, andere zijn best wel ruim en hebben genoeg licht.

Puerta Vieja is een heel sociaal hostel, met een filmzaal, binnentuin, bar, keuken en veel activiteiten. Normaal gesproken houd ik niet zo van dat massale, maar ik vond het hier prima te doen. Overdag zijn namelijk veel mensen een tour aan het doen en ’s avonds zoekt iedereen z’n eigen groepje op om mee de stad in te gaan.

Voor het eerst gepubliceerd: oktober 2018. Daarna geüpdatet.