Laatste update: 11 januari 2020
Dat vliegen schadelijk is voor het milieu, weten we allemaal. Echt duurzaam vliegen is vooralsnog een utopie. Daarom zoeken mensen én organisaties naar oplossingen. Voorkomen is altijd beter dan genezen, en genezen is beter dan niks doen. Maar hoeveel zinvol is CO2-compensatie?
CO2-compensatie is complex
Omdat ik best wel wat vlieg in een jaar en eigenlijk bij het boeken nooit kies voor CO2-neutraal vliegen, wilde ik in één keer al mijn vluchten van 2019 compenseren. Dat klinkt super simpel, maar er bleek een wereld voor me open te gaan. Welke organisatie kies je? Komt het geld wel goed terecht? Is CO2-compensatie überhaupt wel nuttig? De wereld is er duidelijk nog niet over uit. Ik ben er dus even ingedoken zodat ik een goede keuze kon maken.
Wat kun je zelf doen aan je CO2-uitstoot op reis?
De makkelijkste oplossing is om thuis te blijven en niet te vliegen. Maar ja, dat is voor veel mensen, inclusief ik, niet echt een optie. Wel is het slim om als je reist, wat langer weg te gaan. Heel veel korte reisjes van enkele dagen maken meer impact op het milieu dan langere verblijven. Probeer ook zoveel mogelijk direct te vliegen: directe vluchten stoten minder CO2 uit dan vluchten met veel overstappen.
Ook is het slim om het vliegtuig te vermijden op korte afstanden. Vaak kun je prima met de bus of de trein. Bovenop het milieuvoordeel, is dat vaak ook nog eens sneller (reken de wachttijd op het vliegveld maar eens mee) en goedkoper!
Hoe beperken reisorganisaties CO2-uitstoot?
Het thema duurzaamheid staat bij veel organisaties steeds hoger op de agenda. Waar het jaren geleden een soort verplicht onderwerp was op de website, zie je nu steeds meer organisaties het duurzaamheidsbeleid concreet maken. Luchtvaartmaatschappijen investeren in vliegtuigen die minder brandstof gebruiken en gaan zorgvuldiger om met plastic aan boord. Ook stappen ze over op duurzamere brandstoffen waar mogelijk. Reisorganisatie TUI kondigde aan vanaf het najaar van 2020 geen vliegreizen meer aan te bieden naar Parijs: mensen kunnen prima met de trein, vinden ze.
Tip! Lees 10 groene tips voor een stedentrip naar Parijs, inclusief de trein.
Klimaatcompensatie: goedmakertje achteraf
Tenzij je thuis blijft, kun je niet voorkomen dat je CO2 uitstoot. Je kunt duurzame keuzes maken door met de trein te reizen of een directe vlucht te kiezen, maar dat is eigenlijk nooit klimaatneutraal.
Gelukkig vinden luchtvaartmaatschappijen klimaatcompensatie ook belangrijk. Zo gaat AirFrance de CO2-uitstoot van alle binnenlandse vluchten compenseren. Dat doen ze door onder andere bomen te planten en bossen te beschermen. EasyJet doet dat bijvoorbeeld ook voor al haar vluchten. Andere maatschappijen kiezen ervoor om klimaatcompensatie aan de passagier te laten: dan kun je bij het boeken aangeven of je klimaatneutraal wilt reizen en betaal je een klein bedrag voor klimaatcompensatie. KLM wil bijvoorbeeld Tikkies gaan sturen aan passagiers zodat ze vrijwillig hun vliegreis kunnen compenseren.
Als reiziger kun je ook CO2 compenseren via organisaties die hierin gespecialiseerd zijn. Zij rekenen dan via een tool uit hoeveel ton CO2 je ongeveer hebt uitgestoten en rekenen daar een bedrag voor.
Hoe werkt klimaatcompensatie?
Bij klimaatcompensatie probeer je de gemaakte schade te herstellen. Dat gebeurt meestal door het planten van bomen. Die nemen immers CO2 op. Aanbieders van CO2-compensatie rekenen daarom de CO2-uitstoot vaak om in het aantal te planten bomen. Eigenlijk is dat te kort door de bocht, zocht NU.nl uit. Toch kiezen de aanbieders er voor, omdat het redelijk begrijpelijk is.
Het uitdrukken van CO2 uitstoot in aantal te planten bomen is niet juist, omdat enkel bomen planten niet voldoende is. De bomen moeten ook blijven staan. De nieuwe bossen moeten dus beschermd worden. Daarvoor zijn duurzame bosprojecten nodig.
Compensatie vindt dus plaats door het planten van bomen en het beschermen van bossen, maar ook door efficiente houtovens uit te delen of zonnepanelen te plaatsen. Er zijn allerlei vormen waarop organisaties CO2 compenseren. Het planten van bomen is simpelweg het meest tastbare voorbeeld.
Hoeveel kost CO2-compensatie?
Achter de rekentools van CO2-compensatie-aanbieders hangen vrij ingewikkelde rekenmodellen. Sowieso is niet te doen om precies te achterhalen wat jouw CO2-uitstoot was met een vlucht. Daarom nemen de rekentools een gemiddelde per gevlogen kilometer. Maar CO2 is niet de enige boosdoener. Daarom gooien sommige rekentools een extra factor over de gevlogen kilometers. De prijs per ton CO2 wisselt ook per aanbieder. Daarbij speelt ook het project dat je steunt een rol: het ene project is nou eenmaal duurder dan het ander. Sommige projecten hebben ook een keurmerk en dat duwt ook de prijs. Klimaatcompensatie aanbieders met een keurmerk spenderen namelijk ook geld aan de controle op projecten om te kijken of er ook echt CO2 wordt bespaard.
Hiervoor zijn dan weer verschillende keurmerken en certificaten in het leven geroepen. Zo is er een keurmerk van het CBF, een organisatie die goede doelen toetst op kwaliteitseisen. Het Wereld Natuur Fonds is dan weer een van de initiatiefnemers achter Gold Standard, en zo zijn er nog meer keurmerken. De keurmerken en certificaten zijn wat ondoorgrondelijk en het is lastig bepalen wat nou de beste is.
Als je tussen de bomen het bos niet meer ziet…
Tja, en nu? Wat moet je nu doen als je je CO2-uitstoot wilt compenseren? Ondanks dat klimaatcompensatie lastig te doorgronden is en het dus moeilijk bepalen is of je het juiste doet. Ik kies dan toch liever voor iets doen, dan niets doen. Ik denk dat je op een paar dingen moet letten als je een aanbieder van klimaatcompensatie uitkiest:
- Certificering: check of klimaatcompensatie goed gecontroleerd wordt, zodat je meer zekerheid hebt over of je geld ook goed besteed wordt.
- ANBI-status: als een organisatie is aangemerkt als Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI) dan zijn giften daaraan voor jou fiscaal aftrekbaar.
- Oog voor duurzame bebossing: enkel bomen planten is niet genoeg, de bossen moeten ook beschermd worden.
- Ervaringsjaren: bekijk of een organisatie al langer in het veld actief is, en dus veel kennis en ervaring heeft opgedaan.
- Goed gevoel: een professionele site? Een specifiek project dat je aanspreekt? Kies voor de organisatie die je een goed gevoel geeft.
Op basis van deze punten, heb ik uiteindelijk besloten mijn vluchten te compenseren bij Trees for All. Zij hebben de ANBI-status, hebben CBF-certificering en zijn al jaren actief. Op hun site staan verschillende projecten uitgelegd, met veel aandacht voor durzame bebossing. Sowieso vind ik de informatievoorziening op hun site erg uitgebreid en helder. Daarnaast vind ik het tof dat ze zowel in Nederland als in het buitenland bomen planten. Met de rekentool kon ik eenvoudig mijn CO2-uitstoot uitrekenen. Ik vloog dit jaar onder andere naar Thailand, Ibiza, Hamburg, Berlijn en Mexico. Dat komt neer op 7,68 ton CO2 voor € 95,99. CO2-compensatie is dus niet eens zo heel duur.
Ik ben benieuwd, compenseer jij je vluchten? En waar let jij dan op bij het uitkiezen van een aanbieder?
