In het stadje Caltagirone op Sicilië draait alles om keramiek. Het is letterlijk overal: straten, restaurants, trappen – alles wordt mooier met keramiek is hier het motto. Nou zie je sowieso veel keramiek op het eiland, maar keramiek uit Caltagirone is (laat ik mij vertellen) van een heel ander niveau. Komt dat zien!
Hoofdstad van de keramiek
Caltagirone ligt in het binnenland van Sicilië. Als toerist ga je hier echt heen vanwege de keramiek. Uiteraard zijn er kerken te bekijken en restaurants te bezoeken, maar voor de meeste mensen is dat niet een reden om om te rijden. Dat kun je immers op zoveel plekken in Sicilië doen. Als je dus totaal niet geïnteresseerd bent om keramiek te bekijken, dan kun je de hoofdstad van de keramiek misschien beter overslaan.
Maar, eerlijk gezegd: ik had voordat ik op Sicilië belandde ook 0,0 interesse in keramiek. Vervolgens zag ik overal de keramiek dennenappels en Moorse hoofden en begon ik er met de dag meer interesse in te krijgen. Je kan het namelijk overal kopen: goedkope versies op de markt of in een souvenirwinkel, onbetaalbare varianten in de keramiekwinkels. En zo na een paar dagen op Sicilië, besloot ik dat ik toch iets van keramiek naar huis wilde nemen. Het is zo typisch voor het eiland! Ik kon er niet meer onderuit. En als ik het ergens ging kopen, dan moest het wel in Caltagirone worden. Dus wie weet blijk jij ook spontaan keramiekfan te worden.
Het verhaal achter de Moorse hoofden
Wat er vooral wordt verkocht op Sicilië, zijn Moorse hoofden en dennenappels, maar je kunt ook borden, vissen, katten en nog veel meer vinden. Alleen zijn die Moorse hoofden en dennenappels wel echt typisch Sicilië. En niet alleen voor de toeristen! Veel huizen in Sicilië hebben de Moorse hoofden of dennenappels op het balkon staan bijvoorbeeld. Maar waarom juist dat?
De Moorse hoofden (testa di moro) zijn plantenpotten. Handig en mooi, maar er zit een luguber verhaal achter. Kort samengevat: een jonge Siciliaanse werd verliefd op een Moorse man. Dat bleek wederzijds. So far so good. Maar, de man moest terug naar het Oosten waar hij een vrouw en kinderen bleek te hebben. En toen ging het mis: de Siciliaanse wilde hem niet kwijtraken en dus vermoordde ze hem in zijn slaap. Zijn hoofd zette ze op haar balkon en gebruikte ze als plantenpot. En blijkbaar deed het basilicum het daar ontzettend goed in waardoor buren ook zo’n hoofd wilden hebben. Eentje van keramiek weliswaar.
De andere versie is dat een adellijke vrouw een relatie met een Moorse man kreeg en dat de vader dat volledig afkeurde. Hij vermoordde hen en zette hun hoofden op een publieke plek als waarschuwing. Dat zou kunnen verklaren waarom ze meestal als paartje worden verkocht.
En de dennenappels? De pigna’s staan symbool voor vruchtbaarheid, vitaliteit, onsterfelijkheid en succes. Vaak worden die cadeau gegeven op Siciliaanse bruiloften, maar ze gelden eigenlijk sowieso als goed cadeau. Officieel is het niet de bedoeling dat je er eentje voor jezelf koopt. Alleen als je ‘m cadeau krijgt, gaat de dennenappel echt voor je werken.
Keramiekshops in Caltagirone
Wat de keramiek uit Caltagirone bijzonder maakt is dat de klei hier in de buurt wordt gewonnen en dat er al meer dan 1000 jaar aan ambachtservaring in zit. Hoge kwaliteit dus. Keramiek uit Caltagirone is ook vaak te herkennen aan de kleuren blauw en geel, die zijn hier heel populair en typerend voor de regio.
Er zitten heel wat keramiekshops in Caltagirone. Ik loop bij verschillende binnen en zie ook echt verschil in stijl. Uiteraard vind ik de duurste exemplaren het mooist, maar die zijn vaak ook zo groot dat ik ze überhaupt niet mee kan nemen (hoewel de meeste winkels het ook naar je opsturen).
Sommige van deze keramiekshops zijn maar klein en als het rustig is, volgt zo’n verkoper je te voet. Dat vind ik altijd zo irritant. Zo jaag je me eigenlijk je winkel uit. Ik vind het daarom fijn om bij de grote winkel Falcone E Passarello rond te lopen. Hier hebben ze verschillende (betaalbare) collecties. Het voelt een beetje als een warenhuis ofzo, maar dus wel met mooie dingen. Een soort keramiekwinkel voor beginners. Hier koop ik een setje Moorse hoofden.
Verder koop ik een dennenappel bij Giacomo Spinasanta die in zijn winkeltje ook zijn atelier heeft. Hij spreekt geen woord Engels en toch hebben we een leuk gesprek met handen en voeten. Mani in…arte heet zijn winkel.
Waar je op moet rekenen qua prijs? Bij de heel fancy winkels heb je het echt over honderden of duizenden euro’s. Als je een handgemaakte dennenappel van een centimeter of 30 wilt, kom je al snel rond de € 50 uit. Mijn Moorse hoofden van Falcone E Passarello kosten samen € 60, maar ze zijn ook niet van het detailniveau zoals bij Giacomo. De twee hoofden en gouden dennenappel op de foto hieronder? € 300 per stuk.
Tip! Je kunt in Caltagirone ook een workshop volgen en zelf keramiek maken. Deze bijvoorbeeld.
Wat kun je nog meer doen in Caltagirone?
Ok, uitgeshopt? Dan is het sowieso leuk om wat te wandelen door het stadje – ook dan zie je nog overal keramiekdetails. En wat opvalt, is dat het stadje zowel de typisch Siciliaanse barokke huizen heeft, maar ook art nouveau gebouwen. Een leuke combi.
Maar, eigenlijk is het veel te heet tijdens mijn bezoekje aan Caltagirone. Ik had graag langer door het stadje gedwaald, maar de temperatuur buiten jaagt me naar binnen. Toch heb ik wel wat dingen gezien hoor. Het stadspark, de eindeloze trap en de kathedraal bijvoorbeeld. Maar ik loop het keramiekmuseum en de streetart mis. Bij Ciao tutti kun je daar meer over lezen.
Giardino Pubblico
De openbare tuin van Caltagirone is een fijn wandelparkje met best wat hoogteverschillen. Het stadje ligt ook op ruim 600 meter boven zeeniveau, dus dat voel ik best in de kuiten hier en daar. Op het bovenste gedeelte van het park ligt een plein met een soort prieeltje, dat helaas niet van dichtbij te bekijken is omdat er werkzaamheden plaatsvinden. Aan de rand, langs de grote wet, wandel je over de Balconata ceramica – ik kan geen Italiaans, maar balkon en keramiek weet ik hier wel uit op te maken. En inderdaad, de rand is versierd met keramieken dennenappels. Als je dit stuk volgt richting het centrum, kom je uit bij het regionale keramiekmuseum.
De trap van Santa María del Monte
Iconisch. Zo mag ik de trap van Caltagirone wel noemen. De Scalinata di Santa Maria del Monte zit midden in het centrum en is een ontzettend lange trap die leidt naar het kerkje Chiesa di Santa Maria del Monte. De traptreden zijn met keramieken tegeltjes versierd. Dit zijn majolica tegeltjes, wat zoveel betekent als dat het aardewerk van ondoorzichtig wit ‘tinglazuur’ versierd is met kleurrijke decoraties. Uiteraard vind je ook keramiekshops aan beide kanten. Handig om even op adem te komen. Of, vind je weg naar de top van de trap via de wat minder steile straatjes erachter en bewandel de trap niet omhoog maar omlaag.
De trap werd in 1606 aangelegd, aangepast in 1844 en in 1954 werden de tegeltjes toegevoegd. Als het goed is, zijn het 142 traptreden. Tel je mee?
De kathedraal van Caltagirone
Als je al even in Sicilië bent, heb je misschien niet zo’n zin meer om wéér een kerk te bezoeken. Ik ben in ieder geval even kerkmoe en bekijk de kathedraal alleen aan de buitenkant – nu zit de deur ook dicht, dus de keuze is snel gemaakt. De Basilica Cattedrale di San Giuliano heeft een mooi koepeltje vol keramiek.
Eettips in Caltagirone
La Bottega Gustosa is een eenvoudig zaakje waar je overdag terecht kunt voor een broodje (Google Maps locatie). Broodje op? Haal dan nog een cannoli als toetje bij La Loggia, een bar in een kunstgalerie (met maar twee werken?). Niet per se een sfeervolle plek, wel leuk om even te zien. (Google Maps locatie)
En heb je ‘s avonds zin in pasta of pizza? Dan tip ik je Ristorante Il Dasa (Google Maps locatie). Dit restaurant zit aan het begin van de trap in een zijweggetje verstopt en heeft een onverwacht groot terras. De witte tafelkleedjes laten me even twijfelen over hoe chique (en duur) het hier precies is, maar dat valt allemaal reuze mee. En het is lekker. Ook niet onbelangrijk.
Top accommodatie!
Ik heb echt een prachtig appartement gevonden in Caltagirone. Het is modern en stijlvol én heeft uitzicht op de Etna. Het is bijna zonde om de deur uit te gaan. Hier had ik met gemak langer dan een nachtje kunnen verblijven. En de eigenaar van Loft panoramico Caltagirone centro is ook nog eens hartstikke behulpzaam en geeft graag tips. Niet twijfelen, reserveren.
Meer Sicilië inspiratie
Handige links voor je Italië trip
- Accommodatie. Altijd handig is Booking.com. Ga je liever voor een hostel? Check HostelWorld.
- Activiteiten. De leukste tours en activiteiten boek je bij GetYourGuide, Klook en Viator. ‘Gratis’ wandeltours boek je bij Freetour of GuruWalk en voor fietstours moet je bij Baja Bikes zijn.
- Attracties en musea. Voor 5% korting op musea en attracties kun je bij Tiqets de kortingscode KIMOPREIS22 gebruiken.
- Autohuur. Ik huur het liefst bij EasyTerra en Sunny Cars vanwege hun all-inclusive / worry-free aanbod. Meer prijzen vergelijken? Dat kan bij Discover Cars.
- Reisgidsen. Ik houd van de praktische gidsen van Lonely Planet, te koop bij onder andere Bol.com en Amazon.
- Simkaart. Pas op voor onverwachte hoge bel- en internetkosten. Koop een lokale simkaart ter plekke of regel er eentje online via Airalo.
- Verzorgde reizen. Liever compleet verzorgd op vakantie? De keuze is reuze: van ANWB vakanties tot Tui, Corendon, D-reizen, Sunweb of liever de Vakantie Discounter?
- Vliegtickets. Kijk sowieso bij Transavia, maar vergelijk je opties! Check in ieder geval Momondo, Skyscanner, en Kiwi.
- Yoga retreat. Of: ga voor een yoga retreat in Sicilië.
Sommige links op deze site zijn affiliate links. Als jij iets via zo’n link koopt, ontvang ik mogelijk een commissie.
